Pijn & balans
We zijn gewend om pijn als een signaal te registreren en richten de aandacht op dat gebied. Door het pijnlijke gebied bijvoorbeeld extra te strekken, rekken of sterker te maken. Vaak is dit niet de meest effectieve behandeling en ligt de oorzaak in een ander deel van lichaam. Een therapeut zij ooit: “Het zijn de slachtoffers die om hulp roepen, niet de daders.”
Want ondanks dat iets pijn doet, hoeft het niet de bron van de pijn te zijn. Dat heeft te maken met Fascie, of Fascia in het latijn. Fascia is een bijzonder bindweefsel dat rond spieren, botten en gewrichten zit. Fascia geeft ondersteuning en bescherming aan die lichaamsdelen en het geeft structuur aan het lichaam. Fascia is één van de drie soorten bindweefsel. Er zijn drie lagen fascia: onderhuidse fascia, diepliggende fascia, en verbindende fascia.
Het is het weefsel dat wetenschappers eeuwenlang hebben weggeschrapt om de anatomie van onze botten en spieren te bestuderen. Slechts de afgelopen decennia begint men te begrijpen dat fascia een belangrijke rol speelt in het lichaam en haar communicatie. Je zou fascia kunnen zien als lijm of elastiekjes die de lagen en structuren met elkaar verbinden. Elk weefsel in het lichaam heeft zijn eigen fascia.
De vliesjes om en tussen de vezels van een mandarijn zijn goed te vergelijken met fascia in ons lichaam.
Onderlinge afhankelijkheid in het lichaam
Naast de verbindende eigenschap speelt fascia een belangrijke rol in het doorgeven van prikkels in ons lichaam. Spanningen worden via het fasciale netwerk in ons lichaam van de ene plaats naar de andere overgedragen. Het menselijke lichaam moet een constante wisselwerking van interne en externe krachten verdelen. Hierdoor zijn er voorspelbare patronen van spanning in het lichaam die nodig zijn om ons rechtop te houden en ons onze bewegingsvrijheid geven. Spanning (goed en slecht) en beweging worden langs dit fasciale netwerk doorgegeven in ons lichaam.
Fascia is rijk aan gevoelszenuwen en speelt een belangrijke rol in het houdings- en bewegingsgevoel en bij pijn.
Myofasciale meridianen
We hebben verschillende spierketens in ons lichaam, verbonden door fascia.
Een simpele vergelijking om het verschil tussen een enkele spier en een spierketen te begrijpen, is als dit vergeleken wordt met een automotor. Alle losse componenten van een automotor kunnen individueel niet een motor laten draaien, maar gezamenlijk vormen ze de motor en kan de motor de auto laten rijden.
Binnen Pilates & yoga gaan we uit van het idee van verbinding en eenheid in ons lichaam. Toch wordt dat regelmatig vergeten en zien we ons lichaam als een mechanisch voorwerp wat uit losse onderdelen en structuren bestaat. Zo helpt de ene beweging dit lichaamsdeel, en de andere beweging stretcht juist weer een andere specifieke spier: alsof alles los van elkaar werkt. Het is prima om spierkracht, spieren, botten ed. los van elkaar te bestuderen zolang we niet vergeten dat ze allemaal deel uitmaken van een onderling verbonden weefsel in het lichaam, dat elkaar voortdurend beïnvloedt.
De spierketens helpen ons rechtop staan. Zo loopt er een spierketen aan de achterkant van je lichaam, posterior chain, van je tenen naar het topje van je hoofd. Deze zorgt ervoor dat je niet voorover valt. Terwijl de spierketen aan de voorzijde van je lichaam, anterior chain, er juist voor zorgt dat je niet achterover valt. Deze lijnen, die over het lichaam lopen, bestaan uit combinaties van spieren, banden en pezen en de bijbehorende fasciastructuren. Deze structuren worden ook wel myofasciale meridianen genoemd (niet te verwarren met acupunctuur meridianen).
Bewegingen, houdingen en afwijkingen verplaatsen zich langs deze lijnen. Ook als een spierketen te strak is, kan dat spanningen veroorzaken die zichtbaar worden langs deze myofasciale meridianen.
De posterior chain, de achterste spierketen, bestaat uit een groep spieren aan de achterkant van het lichaam: de kuiten, hamstrings, billen, onderrug en schouders. Deze spierketen krijgt vaak minder of onvoldoende aandacht.
Wanneer de posterior chain zwak is of wanneer je deze niet goed gebruikt, ontstaan vaak klachten in de nek, schouders en onderrug. Deze klachten komen veel voor bij mensen met een zittend beroep. Zij zitten dan met een gebogen rug en voorover hangende schouders achter hun bureau.
Daarnaast moet het lichaam op zoek naar andere oplossingen voor kracht en stabiliteit. Bijvoorbeeld door de knieën extra aan te spreken. Het komt daarom vaak voor dat een onderontwikkelde achterste keten resulteert in knie- en enkelklachten.
De anterior chain bestaat uit de buikspieren, heupflexoren, borstspieren en quadriceps. Deze voorste spierketen is net zo belangrijk als de posterior chain, en wordt minder vaak vergeten omdat we graag een platte buik willen hebben.
Ondanks dat deze twee spierketens tegenovergestelde functies hebben, werken ze nauw met elkaar samen. Ze houden elkaar in balans en moeten ook in balans zijn qua ontwikkeling. Je kan het vergelijken met een tentje met scheerlijnen. Als één scheerlijn te strak staat, staat het hele tentje scheef of ontstaat er een plooi of scheur. Zo is het ook met het lichaam.
Flexibiliteit
Het is niet alleen belangrijk om beide spierketens te versterken, flexibiliteit is net zo belangrijk.
Pilates trainingen zijn gelukkig altijd zo opgebouwd dat alle verschillende spierketens gebruikt worden, versterkt & gestretcht.
© Pilates@work 2024
